Sistemik Enneagram'ı Anlamak
Sistemik Enneagram'ı Anlamak
Sistemik Dizimlerin, terapötik olan ve olmayan iki ana akımı olduğunu söyleyebiliriz. Sistemik dizimlerin belirgin özellikleri olan “bilme alanı” ve “temsilci algısı” olguları terapötik uygulayıcılar arasında oldukça tartışmalıdır ve psikoloji camiasında ana akım savunucuları arasında “bilim dışı” olmakla eleştirilmektedir. Diğer yandan terapötik olmayan sistemik dizimlerin baskın özellikleri, yapılandırmacı ve çözüm odaklı olma eğilimleridir ve her geçen gün yenisi eklenen bilimsel araştırmalarla güvenilirliği desteklenmektedir. Bu blog yazımızda, (Platformumuzda yer alan okullarımızda da benimsemiş olduğumuz), terapötik olmayan, yapılandırmacı ve çözüm odaklı olma eğilimleriyle öne çıkan Sistemik Dizimler ile Sistemik Koçluk arasındaki benzerliklere ve farklılıklara odaklanacağız.
Sistemik Dizim ve Sistemik Koçluk, her ikisi de sistemik ilkeler de ortak bir temeli paylaşır. Her iki metodoloji de bireylerin ve zorlukların tek başına tam olarak anlaşılamayacağını kabul ederek sistemlerin birbirine bağlı doğasını vurgulamaktadır. Her ikisi de içgörüyü kolaylaştırmak ve sürdürülebilir değişimi teşvik etmek için güçlü metodolojiler sunar. Bununla birlikte bireysel ve kuramsal bağlamlarda belli ayrımları vardır. Bu blog yazımızda, her iki yaklaşımın temel benzerliklerini ve uygulamalarına yön veren farklılıkları inceleyelim:
Sistemik Enneagram'ı Anlamak
Ortak İlkeler
- Sistemik Perspektif
- Her iki yaklaşım da sistem düşüncesine dayanır ve izole edilmiş bireye odaklanmanın ötesine geçer. Ailenin, kuruluşların ve daha geniş sosyal sistemlerin davranış, karar verme ve genel refah üzerindeki etkisini vurgularlar. Ek olarak her iki yaklaşım da sistemlere dahil bireyler ve/veya bireylere ait unsurların, sistemler ağı içerisindeki karşılıklı bağ ve etkileşimlerden oluşan sistemik kalıpları ve örüntüleri açığa çıkarmayla ilgili süreçleri içerir.
- Sistemik Mercek ve Bütünsel Çerçeve
- Sistemik Dizim ve Sistemik Koçluk, öncelikle zorlukların veya hedeflerin var olduğu daha geniş bağlamı anlamaya çalışır. Bu bütünsel bağlam çerçevesinde zorluklar ve/veya hedeflerle ilgili sistemik kalıpların ve örüntülerin açığa çıkarılması, sistemler içindeki örtülü ve açık kuralların, inançların ve etkileşim kalıplarının tanınmasını gerektirir.
- Yapılandırmacı ve Çözüm Odaklı
- Yalnızca sorunları analiz etmek ve yeni bir çerçeveye oturtmak yerine, değişim yollarını, yararlanılacak potansiyel güçlü yönleri ve istenen sonuçlara ulaşmaya yönelik stratejileri belirlemeye de önem verilir.
- Yetkilendirme Modeli
- İşbirlikçi ve ortaklık yaklaşımı. Uygulayıcılar kuralcı çözümlerin sağlayıcısı değil, Kolaylaştırıcı olarak hizmet ederler. Odak noktası, müşterinin veya sistemin doğasında var olan bilgeliğin ve kaynakların birlikte yaratılması ve kilidinin açılmasıdır. Her iki yaklaşım da müşterileri ve katılımcıları kendi içgörülerini ve çözümlerini üretme konusunda güçlendirir.
Bir Yaklaşım Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Arzulanan Sonuç
- Köklü kalıpları, nesiller arası aktarılan dinamikleri veya dile getirilmesi zor konuları ele alıyorsanız, Sistemik Dizim daha uygun olabilir. Belirli bir ortamda hedeflenen hedefler için Sistemik Koçluk belirgin biçimde daha yapılandırılmış bir yaklaşım sunar.
- Bireysel Tercihler
- Bazı kişiler Sistemik Dizimlerin temsili (temsilci algısı) ve somutlaşmış doğasına (fenomenolojik deneyim) daha güçlü bir şekilde uyum sağlarken, diğerleri uyum zorluğu çekebilir ve konuşmaya dayalı bir yaklaşımı tercih eder.
- Uygulayıcı Uzmanlığı
- Seçilen yaklaşıma göre, sertifikalı ve deneyimli Sistemik Dizim Kolaylaştırıcısı veya Sistemik Koçluk sertifikasına sahip, aynı zamanda ilgili alanda (örn. liderlik gelişimi, çatışma çözümü, ilişkiler vb.) bir uzmanlığa sahip uygulayıcıları tercih edebilirsiniz.
Temel Farklılıklar
| Özellik | Sistemik Dizim | Sistemik Koçluk |
|---|---|---|
| Metodoloji | Bireylerin (veya nesnelerin) bir sistem içindeki öğeleri bünyesinde barındırdığı mekansal, temsili bir yöntem kullanır. İlişkiler, modeller ve dinamikler hareketler, ifadeler ve hissedilen duyumlar aracılığıyla ortaya çıkar. | Öncelikle diyalog, etkin dinleme ve sorgulamayı kullanır. Koçlar, sistemik içgörüleri ortaya çıkarmak ve eylem planlarını işbirlikçi bir şekilde tasarlamak için güçlü sorgulama, derinlemesine düşünme ve hedefe yönelik alıştırmalar aracılığıyla danışanlarıyla iş birliği yapar. |
| Kapsam | Genellikle nesiller boyunca aktarılan köklü kalıpları, bir sistem içindeki bilinçdışı dinamikleri ve sözlü olarak ifade edilmesi zor olabilecek temaları araştırır. | Sistemik etkileri kabul ederken, tanımlanmış bir bağlamda (örneğin, mesleki gelişim, takım dinamikleri, belirli bir organizasyonel zorluğun üstesinden gelme) mevcut ve geleceğe yönelik hedeflere ulaşmaya daha doğrudan odaklanır. |
| Format | Bireysel formatlar mevcut olsa da sıklıkla grup ortamlarında gerçekleştirilir. Bu formatın ayırt edici güçlü yönü, genellikle süreci gözlemleme ve sürece katılma konusundaki kolektif deneyimde yatmaktadır. | Takım koçluğu gibi farklı formatları olsa da genellikle koç ve müşteri arasındaki birebir etkileşime dayalı format tercih edilir. Bu formatın ayırt edici güçlü yönü, sözleşme çerçevesinin müşteri odaklı ve esnek olduğu bir dizi oturumla devam etme özelliğindedir. |
Tamamlayıcı Yaklaşımlar
Sistemik Dizim ve Sistemik Koçluğun birbirini dışlamadığını ve bazı durumlarda stratejik olarak entegre edildiğini unutmamak önemlidir. Yetenekli bir uygulayıcı, bireyleri, ekipleri ve kuruluşları dönüşüme ulaşma konusunda güçlendirmek için belirli bir duruma en uygun yaklaşımın hangisi olduğunu ustalıkla belirleyecektir.
Sonuç: Sürdürülebilir Etki için Sistemik Stratejiler
Sistemik Dizim ve Sistemik Koçluk, hem kişisel hem de organizasyonel ortamlarda atılımlar elde etmek için paha biçilmez metodolojiler sağlar. Bu yaklaşımlar, yüzeysel müdahalelerden ziyade davranışlarımızı, karar verme sürecimizi ve genel başarımızı etkileyen, çoğunlukla görülmeyen yapısal güçleri hedef alır. Bireyler ve kuruluşlar, bu dinamiklerin anlaşılmasıyla, zorlukların üstesinden gelebilecek, güçlü yönleri en üst düzeye çıkarabilecek ve sürdürülebilir, olumlu bir değişim mirası yaratabilecek donanıma sahip olur.
Sistemik Dönüşüme Giden Yolunuzu Seçmek
- Kökleri Derin Dinamikler
- Müşterinin konusuyla ilişkilendirilen nesiller arası aktarılan kalıplara, aile sistemi etkilerine, kişilik yapılanması unusurlarına veya kelimelerle tanımlanması zor olan köklü sorunlara bağlı zorluklar için Sistemik Dizimler, benzersiz bir şekilde somutlaştırılmış (fenomenolojik deneyim) ve anlayışlı bir keşif sunar. Bu metodolojinin temsili yönü (temsilci algısı), daha sonra stratejik olarak ele alınabilecek kalıpların derinlemesine anlaşılmasını kolaylaştırarak bireysel iyileşmeyi ve güçlenmeyi kolaylaştırır.
- Hedeflenen Amaca Ulaşma
- Bire-Bir veya ekip bağlamında belirli hedeflere ulaşmaya odaklanıldığında Sistemik Koçluk, analiz ve eylem için belirgin biçimde yapılandırılmış bir çerçeve sağlar. Müşterilere, hedeflerini etkileyen sistemik faktörleri belirlemeleri ve hem bireysel isteklere hem de daha geniş kurumsal ihtiyaçlara uygun stratejiler oluşturmaları konusunda rehberlik eder.
- Bütünleşik Potansiyel
- Nitelikli uygulayıcıların rehberliğinde, Sistemik Dizim ve Sistemik Koçluk tekniklerinin dikkatli bir şekilde entegrasyonu, dönüştürücü değişim için güçlü bir katalizördür. Bu entegre yaklaşım, hem derinlemesine, somutlaşmış bir anlayışa hem de sürdürülebilir etki için somut eylem planlarının geliştirilmesine olanak tanır.
Geleceğe Yatırım:
Sistemik Dizim, Sistemik Koçluk veya her ikisinde de nitelikli sistemik uygulayıcıların katılımı, kalıcı başarı arayan proaktif kuruluşlar ve bireyler için stratejik bir zorunluluktur. Bu proaktif duruş, sistemik anlayışın sürekli geliştirilmesine, uyarlanabilirliğin, bilgilendirilmiş yeniliğin ve uzun vadeli refah taahhüdünün desteklenmesine öncelik vermektedir.
Bitirirken: Sistemik Dizim ve Sistemik Koçluk, Sistemik müdahalelere dayalı yaklaşım ve metodolojileri içerir. Bu yaklaşımlar, geleneksel problem çözmeyi aşar; potansiyeli açığa çıkaran, kalıcı başarıyı körükleyen ve hem bireysel tatmin hem de olumlu toplumsal etkiyle tanımlanan bir geleceği şekillendiren bir zihniyeti teşvik eder.